Afgelopen tijd zijn de uitdagende financiële ontwikkelingen van de gemeente Barendrecht veelvuldig onderwerp van gesprek geweest. We hechten in Barendrecht belang aan een financieel sluitende begroting. Zoals aangegeven in het coalitieakkoord hebben een gezonde financiële huishouding in combinatie met ambities en gezond realisme prioriteit op het gebied van financiën; kortom ons huishoudboekje moet op orde zijn.
Bij de Voorjaarsnota 2020 was er sprake van een meerjarig tekort voor de jaren 2020-2023. Daarom hebben we u voorstellen gepresenteerd om dat tekort te dichten. Bij vaststelling van de Voorjaarsnota 2020 was het meerjarenperspectief na de ingediende amendementen en taakstellende bezuinigingen sluitend. Inmiddels zijn we door de tijd ingehaald en hebben we wederom een forse financiële uitdaging voor de begroting 2020. Het meerjarig tekort is inmiddels, ondanks de maatregelen die we hebben genomen bij de Voorjaarsnota 2020, opgelopen naar circa € 2,4 mio.
Dit tekort heeft geleid tot een noodzakelijke heroverweging van onze ambities, prioriteiten en mogelijkheden. We zien dat de taken voor de gemeente blijven toenemen, terwijl de inkomsten van het Rijk onzeker blijven. Het aantal (wettelijke) taken is hoog, de bewegingsruimte om dit grote tekort te dekken is daardoor zeer klein. Tegelijkertijd willen we de hoge kwaliteit van de voorzieningen in Barendrecht behouden. We willen blijven investeren in zorg, duurzaamheid en veiligheid. En we willen mensen die weinig te besteden hebben zoveel mogelijk ontzien. Om dit te realiseren, is het nodig om keuzes te maken. Keuzes die niet altijd even makkelijk zijn, maar wel onoverkomelijk als we willen voorkomen dat we openbare voorzieningen kwijtraken. Voorzieningen waarin de afgelopen jaren veel is geïnvesteerd en die van grote waarde zijn voor de samenleving.
Separaat aan deze begroting bieden we u een dekkingsplan (link) aan. Dit dekkingsplan gaat in op de maatregelen die we voorstellen om tot een meerjarig sluitende begroting te komen. De flexibiliteit van de begroting, en daarmee de ruimte voor ambities, is ook na effectuering van het dekkingsplan beperkt. En dat terwijl er ook aankomende jaren veel opgaven op de gemeente Barendrecht afkomen. Bij het maken van plannen voor de toekomst vereist dit creativiteit en het maken van keuzes.
Financiële beschouwingen
De begroting is een verplicht document en maakt onderdeel uit van de planning & control cyclus van de gemeente. Dit stuk maakt de richting en keuzes van de gemeente inzichtelijk. De planning & controlcyclus bestaat uit een aantal documenten waarmee de raad haar kaderstellende en controlerende rol kan vervullen. Vooraf kaderstellend met de begroting en achteraf controlerend met de tussenrapportages en de jaarrekening.
De gemeenteraad heeft in juli 2019 de Voorjaarsnota 2020 (inclusief de 1e tussenrapportage 2019) vastgesteld. Hierin staat de financiële uitgangspositie van de gemeente, mede op basis van de meicirculaire van het ministerie van BZK.
Een belangrijk punt van aandacht de komende tijd blijft in hoeverre de gemeente in staat is de door het Rijk opgelegde bezuinigingen en een stijging van de vraag binnen het sociaal domein op te vangen. Andere belangrijke ontwikkelingen die onze aandacht vragen zijn de voorbereidingen op de invoering van de Omgevingswet en de risicobeheersing van de verbonden partijen.
Opbouw van de begroting en leeswijzer
De begroting bestaat uit een beleidsbegroting (of ook wel programmabegroting) en een financiële begroting. De beleidsbegroting is op haar beurt opgebouwd uit programma’s (het programmaplan) en zeven paragrafen. De financiële begroting bevat primair een totaaloverzicht van baten en lasten en geeft in meerdere overzichten een uiteenzetting van de financiële positie.
Deze begroting begint met het financieel meerjarenperspectief 2020-2023. Uitgangspunt is de Voorjaarsnota 2020, inclusief de meicirculaire 2019. Daarna zijn de mutaties uit de 2e Tussenrapportage 2019 opgenomen en de mutaties na de Voorjaarsnota 2020. De begroting is ingedeeld in zes programma’s. Hierin zijn alle samenhangende activiteiten binnen een beleidsterrein bij elkaar gebracht, waarbij per programma wordt ingegaan op de doelstelling, de belangrijkste ontwikkelingen en de beleidsvoornemens binnen het betreffende programma. Beleidsmatig wordt dit afgesloten met een overzicht van de verplichte beleidsindicatoren.
Als laatste treft u per programma het overzicht van de lasten en baten aan. Hierin zijn de cijfers uit 2019 (stand na 1e tussenrapportage) en begroting 2020 t/m 2023 opgenomen. Hiermee krijgt u inzicht wat het desbetreffende programma kost.
Daarna zijn de verplicht voorgeschreven paragrafen opgenomen. Een paragraaf geeft een dwarsdoorsnede van de begroting vanuit een bepaald perspectief over alle programma’s heen.
De begroting bevat de volgende paragrafen:
- § Lokale Heffingen;
- §Weerstandsvermogen en risicobeheersing;
- § Onderhoud Kapitaalgoederen;
- § Financiering;
- § Bedrijfsvoering;
- § Verbonden Partijen;
- § Grondbeleid;
In de financiële begroting is tot slot een aantal overzichten opgenomen, te weten: het overzicht van baten en lasten, uitgangspunten meerjarenramingen, meerjarenbalans, EMU-saldo, algemene dekkingsmiddelen, incidentele baten en lasten, staat van reserves en voorzieningen, subsidiestaat, investeringen, taakvelden per programma en de ombuigingsvoorstellen.