3. § Onderhoud kapitaalgoederen

In onze gemeente vinden allerlei activiteiten plaats, zoals wonen, werken en recreëren. Voor deze activiteiten zijn voorzieningen in de openbare ruimte nodig, zoals wegen, openbare verlichting, riolering, groen en gebouwen. Deze voorzieningen zijn de kapitaalgoederen van de gemeente. Het beheer ervan is de verantwoordelijkheid van de gemeente. Om veilig gebruik van de voorzieningen te verzekeren is onderhoud nodig. Als het onderhoud niet meer voldoende is, is gedeeltelijke of totale vernieuwing nodig. Wat daarna ook weer regelmatig onderhoud vraagt. Deze paragraaf is belangrijk, omdat het niet alleen gaat om het in stand houden van de kapitaalgoederen voor de huidige gebruikers, maar ook voor de toekomstige generaties. Ook het financieel belang van onderhoud is groot, zo’n 20% van de begroting. De onderhoudskosten per kapitaalgoed zijn in beheerplannen opgenomen. Onderstaande tabel laat u zien welke beheerplannen er zijn. Erachter staat het gemeentelijk beleid waar het beheer van uitgaat.

Beheer
Het beheer van gemeentelijke wegen, zoals rondwegen, wijkontsluitingswegen, straten, fiets- en voetpaden, richt zich niet alleen op de verhardingen, maar ook op de afvoer van hemelwater en de bestrijding van het onkruid op de verharding. Naast landelijk geldende uitgangspunten voor onderhoud is rekening gehouden met vastgestelde kwaliteitsniveaus. De kwaliteitsniveaus van onderhoud zijn politieke keuzes.
Met periodieke inspecties, lokale metingen en wijkschouwen wordt informatie verkregen over de toestand van de wegverhardingen. Met een geautomatiseerd beheerprogramma wordt de verkregen informatie vertaald naar een meerjarenplanning voor het dagelijks en planmatig onderhoud. Na afstemming met andere werkzaamheden en planontwikkelingen in de openbare ruimte wordt deze meerjarenplanning opgenomen in het beheerplan. Onderhoud van asfaltverhardingen moet op tijd plaatsvinden. Gebeurt dat niet op tijd, dan treedt er kapitaalvernietiging op. Als wij onderhoud aan het asfalt te lang uitstellen, zijn er zwaardere (en duurdere) maatregelen nodig. Elementenverharding kent geen kapitaalvernietiging. Bij uitstel loopt enkel de beeldkwaliteit terug. Naast planmatig onderhoud vindt er dagelijks onderhoud en direct onderhoud plaats. Waar planmatig onderhoud gericht is op het in goede staat brengen, is dagelijks onderhoud gericht op het in goede staat houden. Direct onderhoud vindt plaats wanneer de verkeersveiligheid in het geding is, bijvoorbeeld bij een gat in de weg.

Vooruitblik 2021
Komend jaar wordt de revitalisatie van Buitenoord voortgezet o.a. Schouw fase 2, Klipper fase 2, Kogge, Boeier op diverse locaties en het midden pleintje Tjalk. Gestart wordt met de Ziedewijdsedijk fase 4 om deze veiliger in te delen en dezelfde uitstraling te geven als de vorige fases. Inmiddels is er al gestart met de bouw van de Stationstuin en met de bestrating in de omgeving. Uit de weginspectie die eens in de twee jaar wordt uitgevoerd, komt een onderhoudsbehoefte van diverse stukken voet-fietspaden en rijbanen die we op de meerjarenplanning zetten. In dezelfde inspectie wordt ook het klein onderhoud meegenomen als prioriteit 1, dat zijn melding die snel opgelost/gerepareerd moeten worden. Met het dagelijks onderhoud worden de meldingen die o.a. van de bewoners komen zoveel als mogelijk opgelost. Is dit te groot voor het klein onderhoud, dan wordt dit op de meerjarenplanning gezet en komt dit op planmatig onderhoud.

Beheer
Bruggen, tunnels en grondkerende constructies zijn ingedeeld in categorieën. De A-categorie is maatschappelijk het meest belangrijk. Deze kunstwerken worden minimaal eens in de 3 jaar geïnspecteerd. De B -categorie eens per 5 jaar en de C-categorie wordt alleen 10-jaarlijks geschouwd. Deze volgorde wordt ook toegepast bij het vaststellen van onderhouds- en vervangingsmaatregelen.

Vooruitblik 2021
Op basis van de inspectie resultaten worden maatregelen in beeld gebracht. Deze maatregelen kunnen variëren van klein onderhoud tot grootschalige vervangingen. Voor 2021 staan weer diverse reparaties op de planning, waaronder schadebeelden en cyclische maatregelen, o.a. borstelen en conserveren (schilderen), reparaties leuning en dekdelen, slijtlagen, vervangen beschoeiing damwand dekdelen en leuningen, onderhoud herstraten taludbekleding en metselwerk.

Beheer
In de IVOR-nota (Integrale Visie Openbare Ruimte) is de visie vastgelegd voor zowel de inrichting & structuur als de beheerkwaliteit van de openbare ruimte. Samen met het groenbeleidsplan ‘Barendrecht ziet groen’, waarin de doelen voor de groenstructuur, groeninrichting en groenbeheer zijn vastgelegd, vormt deze integrale visie de kaders en richtlijnen voor het beheer en onderhoud van het groen in de openbare ruimte. Voor het beheer van het groen zijn beheerkwaliteiten vastgesteld. Dit zijn politieke keuzes. In tegenstelling tot voorgaande jaren, wordt vanaf 2019 het openbaar groen onderhouden op basis van frequentie (dus wordt niet meer aangegeven hoe veel onkruid er mag staan of hoe hoog het onkruid mag zijn, maar wordt aangegeven dat de plantvakken 10 keer geschoffeld moeten worden). Het voordeel hiervan is dat voor iedereen duidelijk is, wanneer welke werkzaamheden waar worden uitgevoerd. Dit bevordert de communicatie richting inwoners. De belangrijkste ambities zijn:

• het beheer van de bomen is gericht op een optimale begeleiding en ontwikkeling van de bomen en het structureel uitvoeren van boomveiligheidscontroles (concept strategisch boombeheer);
• beheerbewust ontwerpen en ontwerpbewust beheren (bij herinrichting van de openbare ruimte wordt het gewenste eindbeeld van het groen vastgelegd en het beheer is gericht op het bereiken van dit eindbeeld);
• bewoners betrekken bij de inrichting en beheer van het groen in de openbare ruimte.

De grote groengebieden (Zuidelijk Randpark, Zuidpolder, Oude Maas, Wevershoek) zijn niet in beheer bij de gemeente. Staatsbosbeheer is beheerder van deze groengebieden.

Vooruitblik 2021
De resultaten van de boomveiligheidscontrole zijn leidend voor het uitvoeren van de veiligheids- & beheermaatregelen. Afnemende vitaliteit, ziektes en/of onbeheerbare situaties, zijn aanleiding om bomen en beplanting te vervangen. Kleinschalige groenrenovaties en boomvervangingsprojecten worden voorgelegd en besproken met de direct omwonenden. Daarnaast zijn we ook in 2021 van plan om extra bomen aan te planten als aanvulling op het huidige areaal.

Beheer
Naast de gemeente zijn ook andere beheerders verantwoordelijk voor de openbare ruimte met openbare verlichting. Zoals bijvoorbeeld de wegen met verlichting in eigendom van het Waterschap Hollandse Delta. De lichtmasten worden gemiddeld elke vier jaar visueel geïnspecteerd tijdens de lampvervanging. Stabiliteits-/sterktemetingen van lichtmasten vinden plaats wanneer lichtmasten 40 jaar oud zijn. Onveilige situaties, vaak gemeld door burgers en bedrijven, worden altijd direct opgelost. Armaturen hebben een gemiddelde levensverwachting van 25 jaar.

Vooruitblik 2021
Komend jaar worden 600 armaturen vervangen. Dat betreft o.a. de armaturen langs de 1e , 2e en 3e Barendrechtseweg , Kilweg en de Leedeweg. Ook zullen we stabiliteitsmetingen uitvoeren om de stabiliteit van de lichtmasten te controleren. Verspreid in de gemeente zullen lampen worden vervangen. Gelijktijdig zullen er dan (veiligheidsinspecties) NEN 3140 inspecties worden uitgevoerd. Ook zullen er functionele aanpassingen op diverse locaties plaatsvinden. Met name bij voet- en achterpaden waar geen alternatieve route aanwezig is.

Beheer
De gemiddelde levensduur van speeltoestellen bedraagt 12 jaar. Daarbij is geen rekening gehouden met vandalisme, wel met slijtage door intensief gebruik en speelschade. De speelvoorzieningen worden vervangen aan de hand van een flexibel vervangingsschema, waarbij de budgetten voor de vervanging vrijkomen in het theoretische vervangingsjaar. Het moment van de daadwerkelijke vervanging van een speeltoestel wordt mede bepaald door de technische staat van het toestel. Gestreefd wordt om speelplekken zo veel mogelijk in zijn geheel te renoveren. Dit biedt immers nieuwe kansen om de inrichting nog beter te laten aansluiten op de vraag en het gewenste gebruik. De daadwerkelijke gebruikers worden zoveel mogelijk bij de inrichting betrokken. Dit gaat via een enquête, waarin bewoners en in het bijzonder kinderen een voorkeur voor speeltoestellen en/of wensen voor de speelplek kunnen opgeven. Met deze gegevens maken we een nieuw ontwerp voor de speelplek.

Vooruitblik 2021
In 2021 zal aan de hand van de laatste in 2020 uitgevoerde inspectie van de speeltoestellen in de openbare ruimte een lijst met vervangingen van speeltoestellen worden opgesteld. De lijst van vervangingen is gekoppeld aan de beleidsuitgangspunten van het Speelruimteplan 2010-2020. Het beleid geeft aan welke maatregelen genomen moeten worden op basis van de veiligheidsinspectieresultaten.

Straatmeubilair is het meubilair in de openbare ruimte dat niet primair wordt aangebracht om het verkeer te geleiden, maar te voorzien in behoeften van allerlei aard. Voorbeelden zijn zitbanken, fietsenrekken, hekwerken, afvalbakken, enzovoorts.

Beheer
Het onderhoud richt zich op het schoon, bruikbaar, heel en veilig houden. De onderhoudsstrategie bestaat uit vervangen wat niet meer te repareren is en/of vervangen nadat de technische levensduur is bereikt. Daarbij wordt ook bekeken of het nog functioneel is en of het nog aan de behoefte voldoet. Verzoeken van burgers en bedrijven hebben daar invloed op.

Vooruitblik 2021
Vervanging van meubilair nadat de technische levensduur is bereikt. Daarnaast vervanging na herinrichting of uitbreidingen op verzoek van bewoners.

Beheer
De uitgangspunten voor het beheer en onderhoud van de riolering zijn vastgelegd in het Gemeentelijk rioleringsplan 2018 - 2022 (GRP). In het GRP staat hoe de wettelijke zorgplicht wordt ingevuld die de gemeente heeft voor afvalwater, hemelwater en grondwater. Met de zorg voor riolering wordt gewerkt aan bescherming van de volksgezondheid, veiligheid en kwaliteit van de leefomgeving en bescherming van het milieu en de natuur. Het taakveld riolering is een kostendekkend product. Dit betekent dat alle kosten die hiermee gepaard gaan via de rioolheffing in rekening worden gebracht. Ook wordt een financiële voorziening opgebouwd voor toekomstige vervangingsinvesteringen. De kosten zijn opgedeeld in 2 stromen:

1. het beheer- en onderhoud, exploitatiekosten;
2. vervangingsinvesteringen, die betrekking hebben op alle onderdelen van de (afval)waterketen.

De klimaatveranderingen zijn in heel Nederland voelbaar. Ook in Barendrecht. De overlast ten gevolge van de forse regenbuien die we zo nu en dan te verwerken krijgen is niet alleen op te lossen door de aanleg van een grotere buis. Daarnaast hebben we te maken met perioden van extreme droogte. Het vraagt om maatregelen van de gemeente, maar ook van inwoners, bedrijven en het waterschap Hollandse Delta. Er wordt bij grootschalige werkzaamheden integraal naar dit soort vraagstukken gekeken. De maatregelen moeten gevonden worden in samenspel met weg- en groenbeheer en het waterschap Hollandse Delta, om tot een goed evenwicht te komen van vasthouden, bergen en (vertraagd) afvoeren van hemelwater. Kortom, maatwerk voor iedere locatie afzonderlijk.

Vooruitblik 2021

Riolering
In 2021 wordt het meten- en monitoringsprogramma voor riolering verder ontwikkeld. In nieuwe ruimtelijke ontwerpen wordt rekening gehouden met de kwetsbaarheden (wateroverlast) die uit de stresstest naar voren zijn gekomen. Op het gebied van onderhoud wordt circa 45 km riolering gereinigd, waarvan de helft ook direct geïnspecteerd wordt. Op basis van inspectieresultaten wordt een renovatieplan opgesteld en wordt een deel van de riolering gerenoveerd en worden kleine reparaties uitgevoerd. De planvorming rondom wateroverlast in de Oranjewijk wordt verder uitgewerkt en uitgevoerd. In 2021 worden de werkzaamheden aan de riolering in De Gaffelaar en Carnisseweg afgerond. Het ontwerp voor het verbeteren en vernieuwen van het riool in de Talmaweg is gereed. Na financiële overeenstemming met de diverse ontwikkelaars kan dit project in uitvoering gaan. En tot slot worden rioolmaatregelen voorbereid en uitgevoerd die een relatie hebben met de centrumontwikkelingen in het Achterom.

Rioolgemalen
De komende jaren worden veel oude drukrioleringsinstallaties gerenoveerd. Door standaardisatie in pompen en besturingen is het mogelijk scherper in te kopen en een kleinere voorraad te houden. Tevens wordt ingezet op optimalisatie van de pompinstallaties. Dit gebeurt door renovatie met innovatieve, duurzame nieuwe technieken, maar ook door BAR-breed naar de hydraulische ontwerpen te kijken. Het komt regelmatig voor dat met eenvoudige, en daardoor prijstechnisch gunstige aanpassingen, pompinstallaties veel beter draaien, waardoor wateroverlast voor de burger voorkomen kan worden.

Beheer
Op basis van kwaliteits- en kwantiteitsmetingen van de baggeraanwas op de waterbodem wordt bepaald welke gemeentelijke watergangen worden gebaggerd. Het Waterschap baggert haar eigen watergangen, maar als de aanliggende grond van de gemeente is, heeft de gemeente een ontvangstplicht van deze bagger. De gemeente betaalt voor het transporteren en afvoeren van deze bagger. Beschoeiingen worden op basis van inspecties vervangen. Veiligheid is vaak doorslaggevend voor de vervanging van een oeverbeschoeiing. De oeverbeschoeiing is geïnventariseerd en vastgelegd in een digitaal beheersysteem.
In 2018 heeft het waterschap de verantwoordelijkheid voor het planmatig wateronderhoud (baggeren, waterplanten maaien en oeveronderhoud) van de grote waterpartijen in en rondom de Gaatkensplas overgedragen aan de gemeente. Hiervoor is een eenmalige afkoopsom van € 245.000 overeengekomen.
Er is hiervoor een Europese aanbestedingsprocedure volgens de ‘mededingingsprocedure met onderhandeling’ geweest en hiermee is een aannemer (GKB) geselecteerd met de beste kennis van zaken, creatieve en innovatie oplossingsrichtingen en de volle motivatie om de komende 10 jaar aan de slag te gaan in dit gebied. Het beschikbare budget staat vast in deze aanbesteding. Dit contract is 1 april 2020 gegund en loopt tot 31 december 2029.

Vooruitblik 2021
In Barendrecht zal in 2021 vermoedelijk slechts een beperkt aantal watergangen worden gebaggerd, vaak naar aanleiding van de resultaten uit steekproeven en meldingen van inwoners. Het waterschap heeft nog geen inzicht in het baggerwerk in Barendrecht. In beide gevallen is het bepekte baggeronderhoud mede een gevolg van de PFA- problematiek. Dit achterstallig onderhoud zal mogelijk later moeten worden ingehaald. In alle watergangen zal maaionderhoud plaatsvinden. Riet en waterplanten worden zo veel mogelijk verwijderd, vaak zal gefaseerd worden gemaaid of blijven er delen staan. Hierbij is ook extra aandacht voor vislocaties. Door de lange warme zomers zijn er wel vaker problemen bij het (maai)onderhoud en door blauwalg i.v.m. met de hoge watertemperatuur. Op een beperkt aantal locaties zal beschoeiing worden vervangen. Enkele geplande werkzaamheden voor de Zuidpolder en de Blauwe Verbinding zijn nog niet in uitvoering of nog niet gereed.

De begrote bedragen voor het onderhoud van de openbare ruimte in 2021 zijn als volgt:

Uitgangspunt voor het beheer en het onderhoud van de gemeentelijke accommodaties is het (blijven) bieden van een hoogwaardig voorzieningenniveau, met kwalitatief goede accommodaties. Met deze accommodaties faciliteert de gemeente beleidsdoelstellingen op het gebied van onderwijs, sport, cultuur, welzijn, enzovoorts. Het onderhoud is verdeeld in planmatig, dagelijks en meldingenonderhoud. Het planmatig onderhoud richt zich op het voldoen aan conditiescore 3 (redelijk) en uiteraard aan de vigerende wet- en regelgeving. Om schommelingen in uitgaven voor planmatig onderhoud te compenseren is er een reserve onderhoud gebouwen. Dagelijks onderhoud is onderhoud dat vooraf niet voorzien kan worden en meestal door gebruikers gemeld wordt, ook wel meldingenonderhoud genoemd. Onvoorziene kostbare storingen en of wijzigingen in bouwregelgeving kunnen grote invloed hebben op het budget dagelijks onderhoud. Voor ieder gemeentelijk gebouw is een meerjarenonderhoudsprognose (MJOP) opgesteld met “Conditiescore 3” conform de NEN 2767.

Dagelijks onderhoud is onderhoud dat vooraf niet te plannen is. Onvoorziene kostbare storingen of wijzigingen in bouwregelgeving kunnen grote invloed hebben op het beschikbare budget.
De gemeente streeft ernaar een voorbeeldfunctie te vervullen als het gaat om duurzaamheid en energiebesparing. Ook vanuit de wet Milieubeheer (31-08-2017) passen we duurzame maatregelen toe. We proberen dat in ieder geval te combineren met het planmatig onderhoud. Wanneer vanuit (veranderde) wet- en regelgeving aanpassingen nodig zijn, treden wij indien nodig in overleg met gebruikers en/of (mede)eigenaren.