3. § Onderhoud kapitaalgoederen

In onze gemeente vinden allerlei activiteiten plaats, zoals wonen, werken en recreëren. Voor deze activiteiten zijn voorzieningen in de openbare ruimte nodig, zoals wegen, openbare verlichting, riolering, groen en gebouwen. Deze voorzieningen zijn de kapitaalgoederen van de gemeente. Het beheer ervan is de verantwoordelijkheid van de gemeente. Om veilig gebruik van de voorzieningen te verzekeren, is onderhoud nodig. Als het onderhoud niet meer voldoende is, is gedeeltelijke of totale vernieuwing nodig. Wat daarna ook weer regelmatig onderhoud vraagt. Deze paragraaf is belangrijk, omdat het niet alleen gaat om het in stand houden van de kapitaalgoederen voor de huidige gebruikers, maar ook voor de toekomstige generaties. Ook het financieel belang van onderhoud is groot, zo’n 20% van de begroting. De onderhoudskosten per kapitaalgoed zijn in beheerplannen opgenomen. Onderstaande tabel laat zien welke beheerplannen er zijn. Erachter staat het gemeentelijk beleid waar het beheer van uitgaat.

Beheer
Het beheer van gemeentelijke wegen, zoals rondwegen, wijkontsluitingswegen, straten, fiets- en voetpaden, richt zich niet alleen op de verhardingen, maar ook op de afvoer van hemelwater en de bestrijding van het onkruid op de verharding. Naast landelijk geldende uitgangspunten voor onderhoud is rekening gehouden met vastgestelde kwaliteitsniveaus. De kwaliteitsniveaus van onderhoud zijn politieke keuzes. Met periodieke inspecties, lokale metingen en wijkschouwen wordt informatie verkregen over de toestand van de wegverhardingen. Met een geautomatiseerd beheerprogramma wordt de verkregen informatie vertaald naar een meerjarenplanning voor het planmatig onderhoud. Na afstemming met andere werkzaamheden en planontwikkelingen in de openbare ruimte wordt deze meerjarenplanning opgenomen in het beheerplan. In dezelfde inspectie wordt ook het klein onderhoud meegenomen. Dat zijn kleinere gebreken die op korte termijn opgelost/gerepareerd kunnen worden. Direct onderhoud vindt plaats wanneer de verkeersveiligheid in het geding is, bijvoorbeeld bij een gat in de weg. Onderhoud van asfaltverhardingen moet op tijd plaatsvinden. Gebeurt dat niet op tijd, dan treedt kapitaalvernietiging op. Als wij onderhoud aan het asfalt te lang uitstellen, zijn er zwaardere (en duurdere) maatregelen nodig. Elementenverharding kent geen kapitaalvernietiging. Bij uitstel loopt enkel de beeldkwaliteit terug.

Vooruitblik 2022
Naast het dagelijks onderhoud staat een aantal grotere projecten in de planning. De revitalisering van Buitenoord wordt voortgezet met o.a. Schouw fase 2, Klipper fase 2, Kogge en Boeier. Nu de landschappelijke speeltuin in de Bongerd bijna gereed is, kan het laatste stuk fiets/voetpad worden opgeknapt. Verder staat o.a. de revitalisering van de Talmaweg op het programma.

Beheer
Onder de categorie civiele kunstwerken vallen bruggen, tunnels, viaducten, duikers, damwanden, kademuren, steigers en dijktrappen. Een civiel kunstwerk wordt elke 5 jaar uitgebreid geïnspecteerd volgens de CUR 117 aanbeveling categorie B2 (toestandsinspectie), B5 (herstel advies) en C2 (meerjarenonderhoudsplanning en budgetraming). Houten bruggen en kunstwerken, die meer onderhoud vragen, worden in de tussenliggende periode een aantal keer visueel geschouwd. Op basis van de inspectieresultaten worden de jaarlijkse onderhouds- en vervangingsmaatregelen bepaald. Deze maatregelen kunnen variëren van klein onderhoud tot grootschalige vervangingen.

Vooruitblik 2022
In 2022 staan geen grootschalige vervangingen in de planning. Er worden diverse reparaties uitgevoerd, zoals schilderen, repareren leuningen en brugdekdelen, slijtlagen vervangen, metselwerk herstellen en herstraten van taludbekleding.

Beheer
In de IVOR-nota (Integrale Visie Openbare Ruimte) is de visie vastgelegd voor zowel de inrichting & structuur als de beheerkwaliteit van de openbare ruimte. Samen met het groenbeleidsplan ‘Barendrecht ziet groen’, waarin de doelen voor de groenstructuur, groeninrichting en groenbeheer zijn vastgelegd, vormt deze integrale visie de kaders en richtlijnen voor het beheer en onderhoud van het groen in de openbare ruimte. Voor het beheer van het groen zijn beheerkwaliteiten vastgesteld. Dit zijn politieke keuzes. In tegenstelling tot voorgaande jaren, wordt vanaf 2019 het openbaar groen onderhouden op basis van frequentie (dus wordt niet meer aangegeven hoe veel onkruid er mag staan of hoe hoog het onkruid mag zijn, maar wordt aangegeven dat de plantvakken 10 keer geschoffeld moeten worden). Het voordeel hiervan is dat voor iedereen duidelijk is, wanneer welke werkzaamheden waar worden uitgevoerd. Dit bevordert de communicatie richting inwoners. De belangrijkste ambities zijn:

• het beheer van de bomen is gericht op een optimale begeleiding en ontwikkeling van de bomen en het structureel uitvoeren van boomveiligheidscontroles (concept strategisch boombeheer);
• beheerbewust ontwerpen en ontwerpbewust beheren (bij herinrichting van de openbare ruimte wordt het gewenste eindbeeld van het groen vastgelegd en het beheer is gericht op het bereiken van dit eindbeeld);
• bewoners betrekken bij de inrichting en beheer van het groen in de openbare ruimte.

 

De grote groengebieden (Zuidelijk Randpark, Zuidpolder, Oude Maas, Wevershoek) zijn niet in beheer bij de gemeente. Staatsbosbeheer is beheerder van deze groengebieden.

Vooruitblik 2022
De resultaten van de boomveiligheidscontrole zijn leidend voor het uitvoeren van de veiligheids- & beheermaatregelen. Afnemende vitaliteit, ziektes en/of onbeheerbare situaties zijn aanleiding om bomen en beplanting te vervangen. Groenrenovaties en boomvervangingsprojecten worden voorgelegd en besproken met de direct omwonenden. Daarnaast zijn we ook in 2022 van plan om extra bomen en groen aan te planten als aanvulling op het huidige areaal. Bij bomen in verharding gaat onze aandacht uit naar verbetering van de ondergrondse groeiruimte, zodat bestratingsopdruk wordt verminderd. 

Beheer
Naast de gemeente zijn ook andere beheerders verantwoordelijk voor de openbare ruimte met openbare verlichting. Zoals bijvoorbeeld de wegen met verlichting in eigendom van het Waterschap Hollandse Delta. De lichtmasten worden gemiddeld elke vier jaar visueel geïnspecteerd tijdens de lampvervanging. Stabiliteits-/sterktemetingen van lichtmasten vinden plaats wanneer lichtmasten 40 jaar oud zijn. Onveilige situaties, vaak gemeld door burgers en bedrijven, worden veelal direct opgelost. Armaturen hebben een gemiddelde levensverwachting van 25 jaar.

Vooruitblik 2022
In 2022 worden gefaseerd oude oranje SOX verlichtingsarmaturen vervangen door LED armaturen. Daarnaast worden langs de rondwegen Boezemweg en Carnisserbaan armaturen die ouder zijn dan 20 jaar vervangen door LED armaturen. Verder worden er op verzoek van verkeerskundigen en bewoners functionele aanpassingen doorgevoerd.

Beheer

De gemiddelde levensduur van speeltoestellen bedraagt ca. 12 jaar. Daarbij is geen rekening gehouden met vandalisme, wel met slijtage door intensief gebruik. De speelvoorzieningen worden vervangen aan de hand van een flexibel vervangingsschema, waarbij de budgetten voor de vervanging vrijkomen in het theoretische vervangingsjaar. Het moment van de daadwerkelijke vervanging van een speeltoestel wordt mede bepaald door de technische staat van het toestel. Gestreefd wordt om speelplekken zo veel mogelijk in zijn geheel opnieuw in te richten. Dit biedt immers nieuwe kansen om de inrichting nog beter te laten aansluiten op de vraag en het gewenste gebruik.

Vooruitblik 2022
De speeltoestellen worden jaarlijks vier keer op veiligheid geïnspecteerd. Aan de hand van de resultaten van de laatste veiligheidsinspectie van het jaar wordt de planning voor 2022 gemaakt. Naast veiligheid kunnen sterk gewijzigde demografische gegevens in een wijk of het einde van de levensduur van de speeltoestellen een aanleiding zijn om een speelplek in de planning voor herinrichting op te nemen. Tijdens de voorbereidingen voor de herinrichting van een speelplek worden de gebruikers en buurtbewoners bij het proces betrokken. Eerst wordt de mogelijkheid geboden ideeën kenbaar te maken. Daarna worden op basis van de meest realistische ideeën twee ontwerpen met speeltoestellen gemaakt. Tenslotte kan iedereen, maar bij voorkeur de kinderen, hieruit een keuze maken. Het ontwerp met de meeste stemmen wordt aangelegd.

Straatmeubilair is het meubilair in de openbare ruimte dat niet primair wordt aangebracht om het verkeer te geleiden, maar te voorzien in behoeften van allerlei aard. Voorbeelden zijn zitbanken, fietsenrekken, hekwerken, afvalbakken, enzovoorts.

Beheer
Het onderhoud richt zich op het schoon, bruikbaar, heel en veilig houden. De onderhoudsstrategie bestaat uit vervangen wat niet meer te repareren is en/of vervangen nadat de technische levensduur is bereikt. Daarbij wordt ook bekeken of het nog functioneel is en of het nog aan de behoefte voldoet. Verzoeken van burgers en bedrijven hebben daar invloed op.

Beheer
De uitgangspunten voor het beheer en onderhoud van de riolering zijn vastgelegd in het Gemeentelijk rioleringsplan 2018 - 2022 (GRP). In het GRP staat hoe de wettelijke zorgplicht wordt ingevuld die de gemeente heeft voor afvalwater, hemelwater en grondwater. Met de zorg voor riolering wordt gewerkt aan bescherming van de volksgezondheid, veiligheid en kwaliteit van de leefomgeving en bescherming van het milieu en de natuur. Het taakveld riolering is een kostendekkend product. Dit betekent dat alle kosten die hiermee gepaard gaan via de rioolheffing in rekening worden gebracht. Ook wordt een financiële voorziening opgebouwd voor toekomstige vervangingsinvesteringen. De kosten zijn opgedeeld in 2 stromen:

1. het beheer- en onderhoud, exploitatiekosten;
2. vervangingsinvesteringen, die betrekking hebben op alle onderdelen van de (afval)waterketen.

De klimaatveranderingen zijn in heel Nederland voelbaar. Ook in Barendrecht. De overlast ten gevolge van de forse regenbuien die we zo nu en dan te verwerken krijgen is niet alleen op te lossen door de aanleg van een grotere buis. Daarnaast hebben we te maken met perioden van extreme droogte. Het vraagt om maatregelen van de gemeente, maar ook van inwoners, bedrijven en het waterschap Hollandse Delta. Er wordt bij grootschalige werkzaamheden integraal naar dit soort vraagstukken gekeken. De maatregelen moeten gevonden worden in samenspel met weg- en groenbeheer en het waterschap Hollandse Delta, om tot een goed evenwicht te komen van vasthouden, bergen en (vertraagd) afvoeren van hemelwater. Kortom, maatwerk voor iedere locatie afzonderlijk.

Vooruitblik 2022
In nieuwe ruimtelijke ontwerpen wordt rekening gehouden met de kwetsbaarheden (wateroverlast) die uit de stresstest naar voren zijn gekomen. Op het gebied van onderhoud wordt circa 45 km riolering gereinigd, waarvan de helft ook direct geïnspecteerd wordt. Op basis van inspectieresultaten wordt een renovatieplan opgesteld en wordt een deel van de riolering gerenoveerd en worden kleine reparaties uitgevoerd. Het model dat voor de klimaatstresstest is gebruikt, wordt ingezet om maatregelen voordat ze gerealiseerd worden te toetsen. De werkzaamheden ter beperking van wateroverlast in de Oranjewijk worden in 2022 uitgevoerd. De revitalisering van de Talmaweg wordt in overleg met de ontwikkelaars ook in 2022 uitgevoerd. Tot slot worden de rioolmaatregelen na realisatie van de nieuwbouw in het Achterom afgerond.
De komende jaren worden veel oude drukrioleringsinstallaties gerenoveerd. Door standaardisatie in pompen en besturingen is het mogelijk scherper in te kopen en een kleinere voorraad te houden. Tevens wordt ingezet op optimalisatie van de pompinstallaties. Dit gebeurt door renovatie met innovatieve, duurzame nieuwe technieken, maar ook door BAR-breed naar de hydraulische ontwerpen te kijken. Het komt regelmatig voor dat met eenvoudige, en daardoor prijstechnisch gunstige aanpassingen, pompinstallaties veel beter draaien, waardoor wateroverlast voor de burger voorkomen kan worden.

Beheer
Op basis van steekproeven voor kwaliteits- en kwantiteitsmetingen van de baggeraanwas op de waterbodem wordt bepaald welke gemeentelijke watergangen worden gebaggerd. Het Waterschap baggert haar eigen watergangen, maar als de aanliggende grond van de gemeente is, heeft de gemeente een ontvangstplicht van deze bagger. De gemeente betaalt voor het transporteren en afvoeren van deze bagger. Beschoeiingen worden op basis van inspecties vervangen. Veiligheid is vaak doorslaggevend voor de vervanging van een oeverbeschoeiing. De oeverbeschoeiing is geïnventariseerd en vastgelegd in een digitaal beheersysteem. De grote waterpartijen in en rondom de Gaatkensplas zijn in beheer van de gemeente. Voor het integraal onderhoud is t/m 2029 een contract afgesloten met een aannemer (GKB). Vanuit hun expertise en kennis van zaken worden samen met een klankbordgroep creatieve en innovatie oplossingen uitgewerkt die de recreatieve en ecologische waarden in het gebied vergroten. Een goede waterkwaliteit is daarbij essentieel.

Vooruitblik 2022
Naar aanleiding van de resultaten van de baggeraanwas-metingen wordt in 2022 het reguliere baggeronderhoud uitgevoerd. Hierbij gelden nog steeds beperkingen als gevolg van de landelijke PFA-problematiek. In alle watergangen zal maaionderhoud plaatsvinden. Riet en waterplanten worden verwijderd, waarbij er soms delen blijven staan (gefaseerd maaien). Bij het maaien is ook aandacht voor vislocaties. Op een aantal locaties wordt de beschoeiing vervangen, zoals op begraafplaats Scheldestraat.

De begrote bedragen voor het onderhoud van de openbare ruimte in 2022 zijn als volgt:

Uitgangspunt voor het beheer en het onderhoud van de gemeentelijke accommodaties is het (blijven) bieden van een hoogwaardig voorzieningenniveau, met kwalitatief goede accommodaties. Met deze accommodaties faciliteert de gemeente beleidsdoelstellingen op het gebied van onderwijs, sport, cultuur, welzijn, enzovoorts. Het onderhoud is verdeeld in planmatig, dagelijks en meldingenonderhoud. Het planmatig onderhoud richt zich op het voldoen aan conditiescore 3 (schoon, heel en veilig) en uiteraard aan de vigerende wet- en regelgeving. Om schommelingen in uitgaven voor planmatig onderhoud te compenseren is er een reserve onderhoud gebouwen. Dagelijks onderhoud is onderhoud dat vooraf niet voorzien kan worden en meestal door gebruikers gemeld wordt, ook wel meldingenonderhoud genoemd. Onvoorziene kostbare storingen en of wijzigingen in bouwregelgeving kunnen grote invloed hebben op het budget dagelijks onderhoud. Voor ieder gemeentelijk gebouw is een meerjarenonderhoudsprognose (MJOP) opgesteld met “Conditiescore 3” conform de NEN 2767.

Dagelijks onderhoud is onderhoud dat vooraf niet te plannen is. Onvoorziene kostbare storingen of wijzigingen in bouwregelgeving kunnen grote invloed hebben op het beschikbare budget.
De gemeente streeft ernaar een voorbeeldfunctie te vervullen als het gaat om duurzaamheid en energiebesparing. Ook vanuit de wet Milieubeheer (31-08-2017) passen we duurzame maatregelen toe. We proberen dat in ieder geval te combineren met het planmatig onderhoud. Wanneer vanuit (veranderde) wet- en regelgeving aanpassingen nodig zijn, treden wij indien nodig in overleg met gebruikers en/of (mede)eigenaren.

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed
In het klimaatakkoord (onderschreven door VNG) zijn doelstellingen benoemd ten aanzien van de reductie van CO2-uitstoot. De doelstellingen zijn: 49% reductie in 2030 en 95% reductie in 2050, inclusief aardgasvrij. Uit een recente inventarisatie van het maatschappelijk vastgoed is gebleken dat met eerdere verduurzamingsprojecten reeds een reductie van 34% is gerealiseerd. Tot 2030 is daarom een aanvullende besparing van 15% nodig. Dit kan bereikt worden door een 5-tal gebouwen aardgasvrij te maken, middels renovatie of nieuwbouw. Tevens worden 3 (kleinere) gebouwen afgestoten. Wel zijn extra investeringen nodig. Op basis van kentallen wordt geraamd dat een aanvullende investering van circa 5,1 miljoen nodig is in de periode tot 2030.