Dichtbij de inwoners van werelddorp Barendrecht
Afgelopen jaar stond in het teken van het opbouwen van onze eigen organisatie. Onze medewerkers werken weer dichterbij de Barendrechtse inwoners. Er moest veel werk verzet worden voor de ontvlechting. We zijn er dan ook trots op dat het gelukt is, naast onze wettelijke taken, ook veel van onze plannen uit het meerjarenprogramma uit te voeren. Dit alles biedt een stevig fundament om verder te kunnen bouwen in 2025.
Landelijk is een nieuw kabinet gevormd. Hierdoor gaan naar verwachting een aantal taken van de gemeente wijzigen de komende jaren. Zo heeft het kabinet uitgesproken de gemeentelijke schuldhulpverlening te willen verbeteren en is de ambitie uitgesproken de Spreidingswet in te trekken. Een versnelling op woningbouw is nodig, burgers krijgen het ‘recht op vergissen’ en er komt meer politie en politieposten in wijken. Hoe al deze maatregelen eruit gaan zien en wat deze betekenen voor gemeenten is nog niet duidelijk.
Financiën
Hoewel we tevreden zijn met wat we tot nu toe deze bestuursperiode hebben bereikt, is het financiële beeld helaas minder rooskleurig. Door de vele wettelijke taken die aan gemeenten zijn overgedragen in de afgelopen jaren, inflatie en stijgende salarissen staan gemeenten in heel Nederland onder hoge financiële druk. Het ‘ravijnjaar’ komt dichterbij en tegelijkertijd willen we het liefst blijven investeren in de zaken die voor de Barendrechtse inwoner belangrijk zijn. Voldoende maatschappelijke voorzieningen, woonruimte, een goed onderhouden en veilige omgeving en ondersteuning voor degenen die dit nodig hebben. Het is desondanks gelukt een sluitende begroting op te stellen. Hiervoor zijn wel pijnlijke bezuinigingen opgenomen. Bij het debat over de kaders voor de begroting is aangegeven dat meer inzicht gewenst is in mogelijk andere bezuinigingen. Op basis daarvan zijn bij deze begroting aanvullende documenten opgenomen:
- De bezuinigingsvoorstellen die door het college zijn verwerkt in de begroting;
- Een groslijst met optionele besparingen (actualisatie van de besparingen uit de Voorjaarsnota 2020);
- Een actualisatie van het keuzeboek sociaal domein 2017: Handboek sociaal domein, wetten en budgetten;
- Een overzicht van de genomen besluiten vanaf 2020 die nog niet (geheel) in uitvoering zijn en/of waar ruimte is om te vertragen of op te schorten.
Helaas lijkt het nieuwe kabinet niet voornemens om tegemoet te komen aan de vele oproepen van gemeenten om de besparing op het gemeentefonds terug te draaien. Gemeente Barendrecht is altijd een gemeente geweest met veel uitvoeringskracht; met ruimte voor uitvoering van ambitieuze woningbouwprojecten, goede maatschappelijke voorzieningen en een schone openbare ruimte. Door de komende besparingen in het gemeentefonds moeten wij onwenselijke keuzes maken tussen waar wij meer, maar ook minder in willen investeren de komende jaren.
Plannen voor 2025
Voor 2025 heeft een aantal zaken prioriteit:
- We blijven inzetten op het voortvarend realiseren van nieuwe woningen op verschillende locaties, met oog voor kwaliteit. Naast snelheid is het belangrijk om meerdere doelgroepen te bedienen. Woningen moeten passend en betaalbaar zijn. Vooral dat laatste is in de overspannen huizenmarkt steeds meer een uitdaging. Met het realiseren en blijven plannen meerdere woningbouwprojecten, zowel klein als groot, leveren we een aanzienlijke bijdrage aan
Barendrecht, maar ook aan de regio. Met marktpartijen en woningcorporaties wordt samengewerkt om onze ambitie werkelijkheid te laten worden en hier wonen, voorzieningen, bedrijven, onderwijs, horeca en recreatie op hoog niveau te laten floreren.
- Verkeer en bereikbaarheid heeft onze uitdrukkelijke aandacht. We werken aan het terugdringen van (geluids)overlast en het verbeteren van de verkeersveiligheid, bijvoorbeeld door het verbeteren van fiets- en voetpaden en het aanpakken van verkeersovertreders.
- Het verbeteren van onze dienstverlening staat ook hoog op de agenda. In de nieuwe 'visie op dienstverlening' en het uitvoeringsprogramma maken we dit concreet en hier geven we in 2025 uitvoering aan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het ontwikkelen onze medewerkers op dit gebied en het opstellen van servicenormen. We willen een klantgerichte en professionele organisatie die zich kenmerkt door betrokkenheid bij de inwoners en een kwalitatief hoge dienstverlening.
- We voeren het Integraal Veiligheidsbeleid dat is opgesteld in 2024 uit. De focus in de veiligheidsaanpak voor de komende jaren ligt op vier thema's: 'Veilige Wijken', 'Verkeersveiligheid', 'Jeugd en Veiligheid' en 'Ondermijning'. In het uitvoeringsprogramma 2025 beschrijven we onze concrete plannen. Hiermee spelen we in op actuele problematiek en zorgen we dat Barendrecht (nog) veiliger wordt.
- Binnen het sociaal domein ligt de focus de komende jaren vooral op kostenbeheersing en kwaliteit. Door te kijken naar welke taken we in de sociale basis kunnen (laten) doen, hopen we instroom in de gemeentelijke voorzieningen zoals de jeugdwet, WMO en participatiewet te voorkomen. Tegelijkertijd vraagt dit ook een kritische blik op wat deze investering aan “de voorkant” vraagt en welke effecten we hiermee bereiken. We wegen dus continu tegen elkaar af hoe we onze inwoners het beste helpen: door voorafgaand aan het ontstaan van de hulpvraag al collectieve voorzieningen te organiseren of door juist goede ondersteuning te bieden wanneer dit nodig is. Speerpunten daarin blijven de vitaliteit van onze inwoners en het creëren van een samenleving waarin iedereen mee kan doen. In de komende jaren willen we ook werken aan betere kwaliteit binnen het sociaal domein. Zo is op dit moment niet altijd voldoende concreet wat de doelen en bijbehorende meetinstrumenten zijn binnen het sociaal domein, en wat de opdrachtgevende rol van de gemeente hierin is. In de komende jaren willen we meer focus aanbrengen door te onderzoeken waar de behoeften van inwoners in Barendrecht echt liggen, hoe we daar op in kunnen spelen en welke rol de gemeente daarin vervult.
Opbouw van de begroting en leeswijzer
De begroting is een verplicht document en maakt onderdeel uit van de planning & control cyclus van de gemeente. Dit stuk maakt de richting en keuzes inzichtelijk; aan welke doelen worden welke middelen gekoppeld? De planning & control cyclus bestaat uit een aantal documenten waarmee de raad haar kaderstellende en controlerende rol kan vervullen. Vooraf kaderstellend met de begroting, gedurende de uitvoering controlerend met de tussenrapportages en de jaarrekening. De begroting bestaat uit een beleidsbegroting (of ook wel programmabegroting) en een financiële begroting. De beleidsbegroting is opgebouwd uit programma’s (het programmaplan) en paragrafen. Als laatste treft u per programma het overzicht van de lasten en baten aan. Hierin zijn de cijfers uit 2024 (stand na Verbeterplan Begroting 2024) en de Begroting 2025, meerjarenraming 2026 t/m 2028 opgenomen. Hiermee krijgt u inzicht in wat het desbetreffende programma kost. Daarna zijn de verplicht voorgeschreven paragrafen opgenomen. Een paragraaf geeft een dwarsdoorsnede van de begroting vanuit een bepaald perspectief over alle programma’s heen.
De begroting bevat de volgende paragrafen:
1. Lokale Heffingen;
2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing;
3. Onderhoud Kapitaalgoederen;
4. Financiering;
5. Bedrijfsvoering;
6. Verbonden Partijen;
7. Grondbeleid;
8. Wet Open Overheid (Woo).
De financiële begroting geeft in meerdere opzichten een uiteenzetting van de financiële positie. Deze bevat als eerste de uitgangspunten voor de (meerjaren)ramingen. Daarna volgt het financieel meerjarenperspectief 2025-2028. Het uitgangspunt dat hierbij is genomen is het saldo na de meicirculaire 2024, inclusief de structurele mutaties uit de Tussenrapportage 2024. Daarna zijn de structurele mutaties opgenomen voor de begroting 2025 die afzonderlijk worden toegelicht. Als laatste volgen de eerdergenoemde bijstellingen en financiële gevolgen, evenals de groslijst en de actualisatie van het keuzeboek sociaal domein.
In de financiële begroting is een aantal overzichten opgenomen, te weten: het overzicht van baten en lasten, meerjarenbalans, EMU-saldo, incidentele baten en lasten, subsidiestaat, staat van reserves en voorzieningen, subsidiestaat, investeringen en de taakvelden per programma.