3. § Onderhoud kapitaalgoederen

De kwaliteit van onze wegen, bruggen, parken, verlichting, speelplekken, riolering en water bepaalt mede de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van Barendrecht. Het strategisch beheren van deze kapitaalgoederen is een kerntaak, gericht op veiligheid, toekomstbestendigheid, mobiliteit en waarde behoud. Strategische pijlers zijn daarbij:
*Assetmanagement & Kwaliteit: We sturen op risicobeheersing en optimalisatie via assetmanagement, conform CROW-kwaliteitsniveaus (A in centra en B in de rest van de gemeente). De ambitie is te komen tot één integraal Strategisch Assetmanagementplan (SAMP).
*Gericht onderhoud & Vervanging: Op basis van actuele beheerplannen en inspecties prioriteren we onderhoud en vervanging.
*Vooruitkijken & Anticiperen: Het reserveren van middelen voor het beheer van nieuw areaal  en het managen van risico's (stijgende kosten en de impact van de energietransitie op wegen/groen). Dit thema vraagt nog wel een verdere verdieping/verfijning.

Belangrijke aandachtspunten zijn: 
-Wegen & Kunstwerken: Aanpak ondermaatse kwaliteit en voorbereiden op noodzakelijk onderhoud/vervanging van civieltechnische kunstwerken (nieuw beheerplan 2025).
-Groen & Bomen: Geen achterstallig boomonderhoud, wegwerken achterstand snoeien bosplantsoen en inzet op klimaatadaptatie en biodiversiteit.
-Verlichting: Voortzetten ledtransitie en actualisatie beheerplan 2026.
-Spelen: Veiligheid centraal, herinrichting met participatie.
-Water & Riolering: Baggeren en oeverbeheer voor waterkwaliteit en ecologie, inspelen op klimaatverandering en integraal vervangen van riolering (start Oude Dorp 2026) om toekomstige problemen (o.a. gres) en pieken te voorkomen en wijken klimaatadaptief in te richten.

Zo werken we aan een toekomstbestendige, veilige en aantrekkelijke openbare ruimte voor alle Barendrechters. Beheer- en beleidsplannen zijn daarbij essentieel. Onderstaande tabel geeft een overzicht van die plannen.

Omschrijving (toelichting)

Met ruim 266 hectare aan gemeentelijke wegen (elementen-, asfalt-, beton- en halfverharding) vormen de wegen een essentieel onderdeel van onze infrastructuur. De gemiddelde technische en beheerkwaliteit scoort een B (CROW). Ondermaatse kwaliteit (C/D) pakken we direct aan of prioriteren we in de planning. Een strategisch aandachtspunt zijn de vele kabel- en leidingwerkzaamheden (o.a. energietransitie), die kunnen leiden tot versnelde achteruitgang en extra onderhoudsmaatregelen.

Investering rehabilitatie wegen
In februari 2024 is het Programma Stedelijk Water 2024-2028 door de gemeenteraad vastgesteld (inclusief de keuze voor variant 1 “alleen nog riool vervangen, niet meer relinen”). Daarbij is ook besloten om structureel 
€ 1 miljoen extra investeringsbudget beschikbaar te stellen voor rehabilitatie/vervanging wegen. De inzet van deze middelen is in lijn met de doelstelling en conclusies uit het Beheerplan Wegen 2020-2026. 
Om kapitaalvernietiging te voorkomen en de overlast voor de omgeving te beperken, volgt de vervangingsplanning wegen grotendeels de rioleringsplanning. Dit is een bewuste keuze voor een integrale aanpak die koppelkansen benut. Mocht de rioleringsplanning vertraging oplopen, dan bekijken we welke wegrehabilitatieprojecten wel zelfstandig kunnen worden uitgevoerd. Op die manier blijft de uitvoeringscapaciteit optimaal benut, wordt het investeringsbudget rehabilitatie/vervanging wegen effectief besteed en houden we de kwaliteit van ons wegareaal zoveel mogelijk op peil.

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

De gemeente beheert circa 380 bruggen, trappen, keermuren, tunnels en andere kunstwerken. Ons beheer is gericht op duurzame technische instandhouding en functionaliteit. In 2025 wordt het beheerplan geactualiseerd. We verwachten dat hieruit zal blijken dat voor diverse kunstwerken de ondergrens van de technische levensduur is bereikt, wat extra financiële middelen vereist voor noodzakelijk onderhoud en vervanging. Een specifiek voorstel hiervoor volgt te zijner tijd.

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Het groen in Barendrecht, bestaande uit ruim 23.600 bomen en honderden hectares beplanting, hagen en gras, is cruciaal voor de uitstraling en ecologische waarde van onze gemeente. Het reguliere boomonderhoud is op orde; er is geen achterstand en boomziektes zijn onder controle. Achterstanden in het beheer van beplantingen werken we weg binnen het reguliere onderhoud. Overall scoort de gemiddelde kwaliteit van ons groen een B. Bij groenvervanging zetten we strategisch in op klimaatadaptatie: meer bomen, meer biodiversiteit en vergroening waar mogelijk. Net als bij wegen vormen graafwerkzaamheden (energietransitie) een risico voor de levensduur van bomen en groeiplaatsen.

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Openbare verlichting (ruim 13.000 masten) is essentieel voor de sociale- en verkeersveiligheid en de aantrekkelijkheid van de buitenruimte. Het beheer focust op instandhouding (goede werking) en strategische verduurzaming via de transitie naar LED. Het beheerplan wordt in 2026 geactualiseerd; hierin werken we de voortgang van de verduurzaming en een planning voor lichtmastvervanging verder uit, inclusief financieel voorstel. 

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Buitenspelen is cruciaal voor de fysieke en mentale gezondheid van kinderen. Daarom beheren we 1.540 speeltoestellen op 276 speel- & sportplekken en 16 schoolpleinen. Het beheer is primair gericht op veilig gebruik en instandhouding. Onveilige situaties pakken we direct aan. Herinrichting vindt plaats bij einde levensduur (gemiddeld 12 jaar) of bij gewijzigde demografie, waarbij participatie van omwonenden en kinderen een vast onderdeel is van het ontwerp- en keuzeproces. Locaties die o.a. voor 2026 onder voorbehoud op de planning staan zijn: Sandelhout, Klarinetweg, Park de Ark, Standerdmolen, Kievit, Bark, Hoefslag, Cantatelaan, Catharinapolder en Meerwedesingel. 

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Objecten als zitbanken, fietsenrekken en afvalbakken verbeteren het gebruik, de functionaliteit en toegankelijkheid van de openbare ruimte en dragen bij aan de uitstraling. Momenteel loopt een inventarisatie van al het gemeentelijk straatmeubilair. Op basis hiervan stellen we een beheerplan op, gericht op het schoon, heel en veilig houden en het tijdig vervangen van objecten aan het einde van hun levensduur.

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Verkeersregelinstallaties (vri's) en beweegbare flexibele afsluitingen (bfa's) zijn cruciaal voor verkeersveiligheid, doorstroming en toegankelijkheid. We beheren 11 vri’s en 9 bfa’s. Het beheerplan wordt in 2025 geactualiseerd en biedt een strategisch kader om continuïteit, veiligheid en duurzaamheid te borgen. 

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Het beheer van ons oppervlaktewater (ruim 735.000 m²), beschoeiingen (90 km) en natuurvriendelijke oevers (34 km) is gericht op veiligheid, waterberging, doorstroming en hoge ecologische waarde. We hanteren een structurele aanpak met een vijfjaarlijkse baggercyclus (in afstemming met waterschap) en jaarlijks gefaseerd waterplanten- en rietbeheer. Beschoeiingen worden vijfjaarlijks geïnspecteerd als basis voor onderhoud en vervanging. We spelen actief in op uitdagingen: verbetering waterkwaliteit Gaatkensplas (ritsbeheer, beperken inlaat rivierwater), klimaatverandering (diepte-infiltratie bij Stationstuinen) en de dalende visstand (onderzoek en maatregelen i.s.m. visvereniging). Het areaal neemt toe door nieuwbouw. 

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Vanuit onze wettelijke zorgplicht beheren we een uitgebreid rioolstelsel (ruim 400 km leiding, 290 gemalen) voor afval-, hemel- en grondwater. Dit is cruciaal voor volksgezondheid, milieu en leefomgeving. We monitoren de kwaliteit via jaarlijkse inspectie en reiniging van 15% van het areaal. Noodzakelijke reparaties worden uitgevoerd om de functionaliteit te borgen. Gemalen houden we in conditie door proactief onderhoud, inspectie, reiniging en tijdige vervanging, waarbij we inzetten op duurzaamheid en innovatie.  

Een belangrijk strategisch aandachtspunt is de veroudering van het stelsel, met name het risicovolle gresriool (25% van vuilwaterriool). Om de algehele kwaliteit en waarde van de riolering te waarborgen en een vervangingspiek rond 2070 te voorkomen, is de strategische keuze gemaakt om riolen aan einde levensduur (gemiddeld 60 jaar) integraal te vervangen in plaats van te relinen. Dit biedt de kans om wijken direct klimaatadaptief (verbeterde hydraulische capaciteit) en toekomstgericht in te richten. In 2026 starten we met de rioolvervanging in het Oude Dorp, vooruitlopend op de bredere herinrichting, vanwege de urgentie (einde levensduur, capaciteitstekort). Ook hier groeit het areaal door nieuwbouwprojecten.  

Excel-tabel

We streven naar 100kg verbrandbaar restafval per inwoner per jaar in 2028 en daarnaast ambiëren we een recyclepercentage van ten minste 60% in 2030.
In 2026 beginnen we met een communicatiecampagne en gratis verstrekking van GFT-bakjes en –zakjes. Ook komt er een kleine investering voor de verstrekking van gratis minicontainers voor GFT.  In 2026 levert dit nog niet direct een besparing op, maar vanaf 2027 wel en neemt dit in de loop van de jaren naar verwachting toe. 

Door een toename in gescheiden ingezameld GFT stijgen de verwerkingskosten voor GFT, maar dit wordt gecompenseerd door nog lagere verwerkingskosten voor een kleinere hoeveelheid restafval – omdat hier minder GFT in zit. Het streven naar betere GFT-scheiding is een landelijk probleem waar nog geen eenvoudige oplossing voor is gevonden. Hiernaast leveren oud papier en karton (OPK) meer geld op.

Toegenomen kosten liggen voornamelijk aan de verhoging van loonkosten, afschrijvingslasten van vernieuwde containers en toegangscontrolesystemen, en kwijtscheldingen van de afvalstoffenheffing voor inwoners met een laag inkomen.

Het onderhoud, reiniging en de garantie van de ondergrondse containers is geborgd in een onderhoudsovereenkomst van de gemeente met de leverancier. Het betreft verzamelcontainers voor PMD/restafval, papier/karton, glas en GFT cocons. De (ondergrondse) container is onderdeel van de openbare ruimte (onroerende goederen) en komt als investering ten laste van de gemeente. De N.V. BAR Afvalbeheer faciliteert de gemeente in de aanschaf, plaatsing en het onderhoud van de ondergrondse containers. Voor het vervangen van verzamelcontainers is een meerjarenvervangingsplan opgesteld. Dit staat toegelicht bij 'Investeringen'.

Het beheer van ons oppervlaktewater (ruim 735.000 m²), beschoeiingen (90 km) en natuurvriendelijke oevers (34 km) is gericht op veiligheid, waterberging, doorstroming en hoge ecologische waarde. We hanteren een structurele aanpak met een vijfjaarlijkse baggercyclus (in afstemming met waterschap) en jaarlijks gefaseerd waterplanten- en rietbeheer. Beschoeiingen worden vijfjaarlijks geïnspecteerd als basis voor onderhoud en vervanging. We spelen actief in op uitdagingen: verbetering waterkwaliteit Gaatkensplas (ritsbeheer, beperken inlaat rivierwater), klimaatverandering (diepte-infiltratie bij Stationstuinen) en de dalende visstand (onderzoek en maatregelen i.s.m. visvereniging). Het areaal neemt toe door nieuwbouw.  

Doel en omvang maatschappelijk Vastgoed

Met de gebouwen van de gemeente stellen we inwoners in staat om onderwijs te volgen, te sporten, elkaar te ontmoeten en andere beleidsdoelen te realiseren. Bouwstenen voor Sociaal heeft in november 2024 een handreiking paragraaf kapitaalgoederen voor het begroten en verantwoorden van gemeentelijke gebouwen uitgebracht. In het realiseren, in stand houden en vernieuwen van de gebouwen gaat veel geld om. Daarom is het van belang goed en meerjarig inzicht te hebben in het nut van deze gebouwen en de te verwachten onderhoudskosten. In de handreiking worden bouwstenen gegeven voor het doel en de omvang van de gebouwen, kwaliteit van de gebouwen en financiële indicatoren. In deze begroting is een eerste aanzet gedaan op basis van het format in de handreiking. De komende tijd werken wij eraan om het format verder in te vullen.  

In de onderstaande tabel staan het aantal objecten en aantal m2 bruto vloeroppervlak per functie weergegeven. De huisvesting van scholen in multifunctionele accommodaties zijn in de onderstaande tabel ondergebracht bij multifunctionele accommodaties.