3. § Onderhoud kapitaalgoederen

In de openbare ruimte zijn wegen, civiele kunstwerken, openbare verlichting, riolering, groen, straatmeubilair en speelvoorzieningen onze kapitaalgoederen. Om veilig gebruik van deze voorzieningen te verzekeren en om kapitaalvernietiging te voorkomen is verzorgend, dagelijks en planmatig onderhoud nodig. Aan het eind van de levensduur wacht rehabilitatie of vervanging.
Om het beheer en onderhoud van deze kapitaalgoederen beleids- en planmatig te organiseren, zijn beheer- en beleidsplannen essentieel. In onderstaande tabel een overzicht van die beheer- en beleidsplannen.

Wegen, fietspaden, trottoirs etc. hebben een cruciale functie in de samenleving. Beheer van deze infrastructuur is dan ook een van onze kerntaken. Met periodieke inspecties en lokale metingen verkrijgen we informatie over de kwaliteit van onze wegverharding. Met een geautomatiseerd beheerprogramma vertalen we deze informatie naar klein en groot wegonderhoud.
Op verschillende locaties in de gemeente is in 2023 bestrating vervangen (bijv. diverse straten in Buitenoord en fietspad Voordijk-Dudokdreef), zijn voetpaden opnieuw bestraat (o.a. op begraafplaats Scheldestraat, langs de Heulweg en aan het Randmeer). In park Lagewei zijn klinkerpaden omgevormd naar halfverhardingspaden en in park Nieuweland zijn alle paden weer voorzien van nieuwe laag halfverharding. Op diverse locaties zijn fietspaden voorzien van een nieuwe asfaltdeklaag (zoals het fietspad Maasstraat-sportpark De Bongerd en delen van het fietspad langs de Sweelincklaan en Henry Dunantlaan). In verband met vorst zijn de voor eind 2023 geplande asfalteringswerkzaamheden op de Carnisser Baan, het fietspad Fuikkant-Middeldijkerplein en de kruising Middeldijk-Strauslaan uitgesteld.
Ook zijn we in 2023 gestart met het inzichtelijk maken en het berekenen van de (beheer)kosten voor de overdracht van een vijftal waterschapswegen.

Bruggen, tunnels en grondkerende constructies verdelen we in categorieën. A-categorie civiele kunstwerken (maatschappelijk het meest belangrijk) inspecteren we minimaal 1x per 3 jaar. De B-categorie 1x per 5 jaar en de C-categorie kunstwerken schouwen we 10-jaarlijks. Deze volgorde passen we ook toe bij het vaststellen van onderhoudsmaatregelen en vervanging.
Naast kleine reparaties zijn in 2023 van verschillende bruggen dekplanken vervangen (o.a. in park Buitenoord en op begraafplaats Den Ouden Dijck) of is een nieuwe slijtlaag aangebracht (verschillende bruggen in Buitenoord en Meerwede). Ook zijn diverse civiele kunstwerken opnieuw geschilderd waaronder de golfbrug over de Gaatkensplas.

Barendrecht is een groene gemeente. Ons groen zorgt voor een leefbare en gezonde omgeving voor onze inwoners. Het groenbeheer richten we daarom op duurzame instandhouding waarbij we onkruid bestrijden, beplanting snoeien, hagen knippen en gras maaien. Daarnaast vervangen we dode of beschadigde beplanting en vervangen we bomen bij het einde van de levensduur.
Vanuit de zorgplicht is ook in 2023 weer ruim eenderde deel van onze bomen geïnspecteerd. Geadviseerde maatregelen (snoeien, kappen, nader onderzoek etc.) voerden we uit. Ook plantten we verspreid over de gemeente diverse bomen aan. In 2023 hebben we een groenbeheerplan gemaakt dat richting biedt bij het bepalen van de beheerstrategie en het maken van beheerkeuzes. De planning is dit groenbeheerplan begin 2024 aan de gemeenteraad voor te leggen.

Goede openbare verlichting is van groot belang qua beleving en veiligheid van de openbare ruimte. Onveilige situaties en storingen proberen we daarom zo snel mogelijk op te lossen.
Afgelopen jaar zijn op verschillende locaties armaturen vervangen door nieuwe, duurzame ledarmaturen (o.a. langs de rondwegen Portlandse Baan, Kilweg, Sweelincklaan, Leedeweg en Boezemweg, op bedrijventerrein Bijdorp en in de wijk Nieuweland). Daarmee is nu ruim 23% van ons verlichtingsareaal verled.

Speelplaatsen zijn de ontmoetingsplekken voor jong en oud. Om de veiligheid ervan te borgen inspecteren wij de speelvoorzieningen 4x per jaar. Een gemiddelde speelplek gaat ongeveer 12 jaar mee. In 2023 zijn 14 plekken opnieuw ingericht (bijv. Van Pallandtvliet en Vurenhout). Al deze speelplekken zijn integraal en in samenspraak met de gebruikers en buurtbewoners heringericht.

Straatmeubilair zijn banken, fietsenrekken, hekwerken, afvalbakken etc. Het onderhoud richt zich op schoon, heel en veilig. Verspreid over de gemeente is straatmeubilair vervangen omdat het niet meer te repareren was of de technische levensduur was bereikt. Ook hebben we 30 nieuwe hondenpoepbakken geplaatst.

Riolering heeft als doel het beschermen van de volksgezondheid, de kwaliteit van de leefomgeving, de bodem en het grond- en oppervlaktewater. Wij zijn daarom verantwoordelijk voor het inzamelen van stedelijk afvalwater en hemelwater. Het beheerbeleid van onze riolering is verankerd in het Programma Stedelijk Water dat in 2023 is opgesteld (besluitvorming in 2024). De kosten worden gedekt uit de opbrengsten van de rioolheffing. Daarnaast bouwen we een voorziening op voor toekomstige vervangingsinvesteringen.
In 2023 is 45 km riolering gereinigd waarvan 21 km ook is geïnspecteerd. In het hoofdriool zien we weinig verstoppingen en calamiteiten. Wel hebben we te maken met relatief veel wortelingroei in kolk- en huisaansluitingen. Verder constateren we veel scheuren in gres-riolering.
Aan de Dr. Kuyperstraat is het riool vervangen. Hier is een riool met een grotere diameter aangebracht om de wateroverlast te verminderen. Aan de Noldijk is een gedeelte van de riolering vervangen in verband met de slechte kwaliteit. In Buitenoord en Smitshoek is 4,9 km riolering gerenoveerd door relining (aanbrengen van een kunststof kous aan de binnenzijde van het riool).
Ook is een onderzoek opgestart naar het functioneren van de riolering in het Oude Dorp. En voor de Stationstuinen is gewerkt aan het ontwerp van het riolerings- en waterhuishoudingsplan.
Wat betreft gemalen zijn in het afgelopen jaar verschillende rioolpompen vervangen en is de besturing van een aantal gemalen aangepast.

Begin 2023 is de nieuwe app BAR Afvalbeheer online gegaan. Hierin kunnen inwoners gemakkelijk inzien waar en wanneer ze hun afval kunnen aanbieden. Ook heeft de app een afvalscheidingswijzer. Daarnaast is ook het afvalserviceportaal geïntroduceerd, waarin inwoners gemakkelijk hun afvalzaken kunnen regelen. Het hele jaar door is er een sociale-mediacampagne geweest met tips en wetenswaardigheden. In 2023 is gewerkt aan het terugdringen van bedrijfsafval op het afvalaanbiedstation, door middel van strengere controle op bedrijfswagens. In het voor- en najaar hebben meerdere gratis rondes voor snoeiafval in de vorm van een pilot plaatsgevonden.

Op basis van kwaliteits- en kwantiteitsmetingen van de baggeraanwas bepalen we welke gemeentelijke watergangen worden gebaggerd. Het waterschap baggert haar eigen watergangen, maar als de aanliggende grond van de gemeente is, heeft de gemeente ontvangstplicht. Wij betalen dan ook voor het transport en de afvoer van deze bagger.
Als gevolg van beperkingen rondom baggerafzet (strenger overheidsbeleid voor stoffen als PFAS, fosfor en ijzer) was het complex en tijdrovend om in 2023 bagger kwijt te raken bij de reguliere stortplaatsen. Hierdoor is het niet gelukt om alle geplande baggerwerkzaamheden in 2023 af te ronden.
Beschoeiingen vervangen we op basis van inspecties waarbij de constructieve veiligheid vaak doorslaggevend is. Afgelopen jaar is daarom op diverse plaatsen in Buitenoord beschoeiing vervangen. Langs de Binnenlandse Baan is vanuit de Centrumontwikkeling extra water gegraven. Deze watergangen zijn ingericht met natuurvriendelijke oevers. Dit geldt ook voor de twee nieuw gegraven vijvers bij de nieuwbouw Amer/Devel. Ook zijn bij dat project in de openbare ruimte een aantal wadi’s gemaakt. Dit zijn laagtes waarin het regenwater zich kan verzamelen en vervolgens in de bodem kan infiltreren.
Om de doorstroming en waterkwaliteit te garanderen en te bevorderen, zijn uit alle watergangen rietvegetaties en waterplanten verwijderd. Uit ecologisch oogpunt gebeurt dit gefaseerd, zodat ook voldoende schuilplaatsen en foerageergebieden overblijven voor vissen, insecten en vogels.

De uitgaven voor het onderhoud van de openbare ruimte in 2023 zijn als volgt:

Uitgangspunt voor het beheer en het onderhoud van de gemeentelijke accommodaties is het (blijven) bieden van een hoogwaardig voorzieningenniveau met kwalitatief goede accommodaties. Met deze accommodaties faciliteert de gemeente beleidsdoelstellingen op het gebied van onderwijs, sport, cultuur, welzijn, etc. Het onderhoud is verdeeld in planmatig-, dagelijks- en storingsonderhoud. Het planmatig onderhoud richt zich op het voldoen aan conditiescore 3 (redelijk/schoon heel en veilig) en uiteraard aan de vigerende wet- en regelgeving. Om schommelingen in uitgaven voor planmatig onderhoud te compenseren is er een reserve onderhoud gebouwen.
Dagelijks onderhoud is onderhoud dat vooraf niet voorzien kan worden en meestal door gebruikers gemeld wordt, ook wel meldingenonderhoud genoemd. Onvoorziene kostbare storingen en of wijzigingen in de bouwregelgeving kunnen grote invloed hebben op het budget voor dagelijks onderhoud. Voor ieder gemeentelijk gebouw is een meerjarenonderhoudsprognose (MJOP) opgesteld. met “Conditiescore 3” conform de NEN 2767.

De gemeente streeft ernaar een voorbeeldfunctie te vervullen als het gaat om duurzaamheid en energiebesparing. Ook vanuit de wet Milieubeheer dienen we duurzame maatregelen toe te passen. De toepassing van duurzame maatregelen combineren wij, indien mogelijk, met planmatig en dagelijks onderhoud. Wanneer vanuit (veranderde) wet- en regelgeving aanpassingen nodig zijn, treden wij in overleg met gebruikers en/of (mede)eigenaren. Op deze wijze geven wij invulling aan participatie. In dit jaar zijn wij verder gegaan met de integratie van beleid en uitvoering op het gebied van duurzaamheid en energiebesparing. Bij diverse accommodaties zijn hiervoor maatregelen getroffen. Bij de opdracht voor het op te stellen Integraal AccommodatiePlan (IAP) is verduurzaming als specifieke opdracht meegegeven.