1. Inleiding
Voor de eerste maal verschijnt er een jaarverslag Duurzaam Inkopen Gemeente Barendrecht. Het verslag heeft betrekking op 2020. In het verslag komen de volgende onderwerpen aan bod: een kort overzicht van het huidige duurzaam-inkopen-beleid en de wijze waarop hier uitvoering aan wordt gegeven, de aansluiting van de gemeente Barendrecht bij het manifest Duurzaam inkopen en tot slot het behaalde resultaat in aanbestedingen.
2. Beleid
De gemeenteraad van Barendrecht heeft op 24 september 2019 het huidige Inkoop- en aanbestedingsbeleid vastgesteld. Via het duurzaam inkoopbeleid geeft de gemeente Barendrecht een extra prikkel aan innovatie en duurzaamheid bij het bedrijfsleven. De gemeente Barendrecht streeft ernaar om 100% duurzaam in te kopen. Deze doelstelling betreft een inspanningsverplichting. Daarmee is een duidelijk en ambitieus doel gesteld voor duurzaam inkopen. Het inkoopbeleid bevat een specifieke paragraaf over duurzaam inkopen:
De gemeente heeft een voorbeeldfunctie in het maatschappelijk verkeer. De gemeente streeft ernaar om 100 % duurzaam in te kopen. Het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de gemeente en de landelijke vastgestelde duurzaamheidcriteria bieden handvatten om deze ambitie te realiseren. Per 1 november 2018 zijn de landelijke criteria voor maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) beschikbaar via een gebruiksvriendelijke webtool mvicriteria.nl. De MVI-criteriatool ondersteunt bij maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI). Dit betekent dat, naast op de prijs van de producten, diensten of werken ook wordt gestuurd op de effecten op duurzaamheid: milieu, klimaat, circulariteit en sociale aspecten. De MVI-criteriatool bevat inkoopcriteria voor 45 productgroepen. Duurzaam Inkopen is het meenemen van sociale en milieuaspecten in het inkoopproces.
Dit komt o.a. tot uitdrukking door het volgende:
• Bij de product- en marktanalyse inventariseert de gemeente welke werken, leveringen of diensten op het gebied van duurzaamheid op de markt worden aangeboden;
• In de aanbestedingsstukken (bijvoorbeeld in de selectie- en gunningscriteria) en in de te sluiten overeenkomst worden duurzaamheidcriteria opgenomen;
• De gemeente zal de aangeboden duurzame oplossingen monitoren. Op deze wijze kan zij een duurzame oplossing inbedden in de eigen organisatie van de gemeente en haar werkwijze.
3. Organisatie
De inkoopfunctie in de BAR-Organisatie en daarmee ook in de gemeente Barendrecht is decentraal georiënteerd. Dat betekent dat de budgettaire verantwoordelijkheid niet bij het team Inkoopadvies van het cluster Juridische Zaken & Inkoop is belegd. Eveneens betekent dit dat het daadwerkelijk aanbesteden, zowel de Europese aanbestedingen als de onderhandse varianten, plaatsvinden in de vakclusters zelf. Het team Inkoopadvies adviseert en ondersteunt de organisatie met name bij de meervoudig onderhandse, Nationale en Europese aanbestedingen. Die ondersteuning vindt plaats in aanbestedingen, waarbij team Inkoopadvies ook een uitvoerende rol heeft en door middel van presentaties en faciliterende documenten op het intranet BAR Plaza. Elke inkoop dient uitgevoerd te worden met toepassing van het zaaksysteem Green Valley. De daarin opgenomen inkoopprocedures stellen de inkoper de vraag (verplichte toepassing) naar de toepassing van duurzaamheidscriteria.
Indien een inkoop of aanbesteding plaatsvindt waarbij een productgroep als bedoeld in de MVI-criteriatool voorhanden is, wordt toepassing gegeven aan de in de betreffende productgroep opgenomen relevante duurzaamheidscriteria. Die criteria kunnen op diverse manieren worden toegepast in de aanbestedingsdocumenten:
- Selectiecriteria/geschiktheidseisen: bijvoorbeeld door bepaalde certificaten te eisen waarover inschrijvende partijen dienen te beschikken;
- Eisen: bijvoorbeeld een eis dat de voertuigen van inschrijvende partijen aan bepaalde voorwaarden dienen te voldoen;
- Gunningscriteria: Hierop wordt een marktpartij beoordeeld en kan de partij zelf een beschrijving geven hoe zij omgaat met bepaalde duurzaamheidselementen in de uitvoering van de opdracht;
- Contractbepalingen: In een contract kunnen bepaalde duurzaamheidselementen worden opgenomen.
4. Manifest
Het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (Manifest MVI) is in 2016 op initiatief van de rijksoverheid tot stand gekomen. Naast rijksoverheidsinstanties is het manifest inmiddels ondertekend door veel gemeenten en andere overheidsinstanties. Het Manifest MVI is bedoeld om de bijdrage van Maatschappelijk Verantwoord Inkopen op de realisatie van beleidsdoelen te vergroten. In het Manifest MVI zijn ambities vastgelegd die verder gaan dan het toepassen van minimumeisen en daarmee vervangt het Manifest eerdere afspraken, zoals het 100% duurzaam inkopen op basis van minimumeisen. In het Manifest MVI bepalen overheden zelf hun doelstellingen, op basis van hun eigen ambities. De partijen van het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (Manifest MVI) willen de effectiviteit en de impact van MVI vergroten.
In januari 2020 heeft het college van burgemeester en wethouders besloten dat de gemeente Barendrecht wil aansluiten bij het Manifest MVI. In februari 2020 is het verzoek om te mogen toetreden tot het Manifest MVI verzonden. Per brief van 14 december 2020 heeft de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat de gemeente verwelkomd als toetreder tot het Manifest MVI. De looptijd van het Manifest MVI zou eindigen op 31 december 2020. De intentie van de staatssecretaris is om de bestuurlijke afspraken uit het Manifest MVI nog een jaar voort te zetten: tot en met 31 december 2021. Hiervoor is schriftelijke instemming van de manifestpartijen nodig.
PIANOo, het Expertisecentrum Aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) presenteert, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, alle informatie rondom het Manifest MVI, zoals de Manifesttekst, de lijst met ondertekenaars, de actieplannen van de ondertekenaars en de evaluatie van de MVI-actieplannen (www.pianoo.nl).
5. Concreet resultaat
Hieronder is het overzicht opgenomen van de aanbestedingen van de gemeente Barendrecht (en van de BAR-Organisatie waar o.a. de gemeente Barendrecht opdrachtgever was) met een kolom duurzaamheid. Niet in alle gevallen is het aspect duurzaamheid uitputtend toegepast, omdat het aan te besteden product of dienst zich daartoe niet leent of dat het beschikbare budget en de marktmogelijkheden daartoe onvoldoende ruimte bieden. Aanbestedingen van de BAR-Organisatie die ook betaald worden door de BAR-Organisatie (zoals bedrijfsarts etc.) zijn niet opgenomen in het overzicht.
| Aanbestedingen Barendrecht | Duurzaamheid opgenomen in de aanbestedingsstukken |
| Onderhoud hondenvoorzieningen gemeente Barendrecht | Opgenomen als onderdeel in het gunningcriteria Plan van Aanpak. |
| Levering en onderhoud camerabewaking gemeentelijke eigendommen | Nee, geen extra aandacht |
| Brandmeldinstallaties | Nee, geen extra aandacht |
| Groot onderhoud elementenverharding in de gemeente Barendrecht | Aandacht voor duurzaam bodembeheer |
| Klein onderhoud elementenverharding in gemeente Barendrecht | Aandacht voor duurzaam bodembeheer |
| Verbouwing bibliotheek Carnisselande 't Plein | Opgenomen als los sub-gunningcriteria (woog 10 % mee in de beoordeling) |
| Vervanging Verkeersregelinstallaties Barendrecht | Nee, laagste prijs |
| Fietsstraat Middeldijk | Opgenomen als los sub-gunningcriteria (woog 10 % mee in de beoordeling) |
| Integraal onderhoud openbare ruimten | Opgenomen als gunningscriterium als onderdeel in het Plan van Aanpak |
| Brandverzekering Barendrecht (extern gegaan) | Extern gegaan |
| Asfalteren Portlandse Baan | Opgenomen als los sub-gunningcriteria (woog 10 % mee in de beoordeling) |
| Voorbelasting Vrouwenpolder fase 5 | Nee, laagste prijs |
| Herinrichting Middeldijkerplein | Opgenomen als los sub-gunningcriteria (woog 10 % mee in de beoordeling) |
| Woonrijp maken Stationstuin | Nee, laagste prijs |
| Project Gaffelaar en Ziedewijdsedijk | Opgenomen als los sub-gunningcriteria (woog 5 % mee in de beoordeling) |
| Aanbestedingen BAR-verband (met opdrachtgever o.a. gemeente Barendrecht) | Duurzaamheid opgenomen in de aanbestedingsstukken |
| Verwijderen van graffiti en wildplak gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk | Opgenomen als onderdeel in gunningcriteria Plan van Aanpak en Programma van Eisen. |
| Aanleg en renovatie sportvelden gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk (met adviesbureau) | Het aspect duurzaamheid is verwerkt in de werkomschrijving (bestek). |
| Inhuur algemeen personeel Zuid-Holland Zuid | Nee, geen extra aandacht. Samen met Zuid-Holland Zuid gegaan. |
| Levering van steenzout, pekelwater, zakken strooizout gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk | Nee, laagste prijs. |
| Accountancy | Nee, geen extra aandacht. |
| Onderhoud speelvoorzieningen gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk | Opgenomen als los sub-gunningcriteria (woog 10 % mee in de beoordeling). |
| Aanleg speelvoorzieningen gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk | Opgenomen als los sub-gunningcriteria (woog 10 % mee in de beoordeling). |
| Boomonderhoud Raamovereenkomst | Opgenomen als los sub-gunningcriteria (woog 30 % mee in de beoordeling). |
| Levering bomen en beplanting | On the Way to Planet Proof certificaat en opgenomen als los sub-gunningcriteria (woog 10 % mee in de beoordeling). |
| WMO Trapliften | Opgenomen als los sub-gunningcriteria: Re-conditionering. |
| Sociaal medische advisering gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk | Nee, geen extra aandacht. |